Szlaki piesze w Świnoujściu

Świnoujście to doskonałe miejsce do odbywania długich rodzinnych spacerów. Podczas wędrówki towarzyszyć nam będą piękne widoki, zmieniający się krajobraz, bogactwo przyrody i ciekawe zabytki. To wszystko sprawi, że chce się odkryć jeszcze więcej. 

W mieście przygotowano 4 główne szlaki piesze. Jeżeli lubcie długie spacery to koniecznie musicie je sprawdzić i odkryć wszystko to, co oferują. 

Szlak fortyfikacyjny - ścieżka dydaktyczna - ok 4 km

Kluczowe położenie geograficzne ujścia Świny od dawna decydowało o jego handlowym, ekonomicznym i militarnym znaczeniu. Zanim Świnoujście stało się miastem i portem morskim, pierwsze fortyfikacje zbudował wokół miasta w XVII w. Albrecht von Wallenstein dla skutecznej obrony przed Duńczykami i Szwedami. Kolejne szańce usypywali tutaj Szwedzi. Władający miastem od 1720 roku Prusacy jedynie kontynuowali dzieło swoich poprzedników. W okresie wojen napoleońskich nowe umocnienia na obu brzegach Świny zbudowali Francuzi. W połowie XIX w. wokół świnoujskiego portu pojawiły się nowoczesne fortyfikacje murowane. Wtedy właśnie rozpoczął się okres najintensywniejszej rozbudowy dzieł obronnych, z których znaczna część dotrwała do naszych czasów.

Wschodni brzeg ujścia Świny był zawsze najdogodniejszym terenem do obrony portu. Tędy przebiegały dawne szlaki komunikacyjne, tutaj znajdowały się naturalne wzniesienia i od tej strony spodziewano się kierunku ewentualnego szturmu. Do końca XIX w. zbudowano tu dwa forty i kilka mniejszych dzieł fortecznych.

Dziś wiele świnoujskich fortyfikacji stało się atrakcjami turystycznymi, do których w dodatku prowadzą malownicze szlaki piesze i rowerowe. Niektóre z budowli uznano za zabytki i objęto ochroną prawną. Pozostałe mogą taki status osiągnąć niebawem. By do tego doszło, niezbędne jest ich poznanie i popularyzacja, do czego trasa niniejszej wycieczki z pewnością się przyczyni.

Czerwony pieszy szlak nadbałtycki E-9 - ok 21 km

Znany od wielu lat, czerwony pieszy szlak nadbałtycki E-9. W Świnoujściu i okolicach nie ma jednolitego charakteru - biegnie trochę nad Zalewem i trochę nad morzem, trochę lasem i trochę miastem. Jedynym wspólnym mianownikiem jest to, że prawie zawsze trzyma się spokojnego ubocza.

Szlak rozpoczyna się przy przejściu granicznym Świnoujście - Ahlbeck, i wkrótce zbacza z głównej ulicy Wojska Polskiego w kierunku morza. W ten sposób wprost z gwarnego, przygranicznego bazaru trafiamy na zaciszne peryferia miasta. Można poczuć się prawie tak jak w lesie bo na tym odcinku zabudowań jest niewiele, a te które są i tak zwykle toną w zieleni. Nie dochodząc do plaży szlak skręca na wschód, i wkrótce dociera do pierwszych zabudowań Dzielnicy Nadmorskiej.

Dzielnica Nadmorska

Najpiękniejsza dzielnica Świnoujścia. Secesyjne pensjonaty stojące przy kasztanowo-platanowych alejach tworzą wytworny klimat nadmorskiego uzdrowiska. Od ponad stulecia życie toczy się tu zupełnie innym tempem

Spacerujemy jasną, przestronną i prawie zawsze pełną ludzi promenadą z widokiem na najbardziej reprezentacyjne pensjonaty Świnoujścia. Mijając muszlę koncertową wkraczamy na nową część promenady, która rozpoczyna się fontanną, podświetlaną w nocy. Można tutaj odpocząć wybierając ławkę lub miejsce w jednej z licznych na tym odcinku promenady kawiarni lub restauracji. Tuż za nimi kończy się też zwarta zabudowa. Jeszcze chwila i szlak biegnie ul. Uzdrowiskową, mijając po drodze duży kompleks hotelowy, za którym rozciąga się teren leśny.

Zbaczając na obszar powydmowy można zobaczyć opuszczone bunkry i betonowe budowle o dziwnych kształtach i często trudnym do odgadnięcia przeznaczeniu. Większość z nich to obiekty hitlerowskiej baterii przeciwlotniczej, przy której funkcjonował system radarowy.

Świnoujskie Radary

Na wydmach przy ul. Uzdrowiskowej działała tajna hitlerowska jednostka radiolokacyjna. Zanstalowano tu tandem potężnych radarów, wychwytujących cel w promieniu do 50 km, a następnie precyzyjnie go namierzających dla artylerii. Wg. hipotezy badacza świnoujskich fortyfikacji, P. Laskowskiego, jednostka pełniła m.in. funkcje eksperymentalne. Badano tu prawdopodonie m.in. trajektorie lotów rakiet V1 i testowano współpracujące z radarami systemy obserwacji na podczerwień.

Wkrótce szlak oddala się od morza, prowadząc wzdłuż Świny do zachodniego kompleksu fortów.

Fort Zachodni

Strzegł wejścia do świnoujskiego portu ogniem ciężkich armat (uzbrojono go w działa 210 i 150 mm). Jego budowę rozpoczęto w 1843 r. Od tego przez 121 lat nieprzerwanie pełnił służbę bojową - najpierw dla armii pruskiej, potem hitlerowskiej, aż w końcu - radzieckiej. Dziś na jego terenie można oglądać m.in. największą ekspozycję militarnych wykopalisk w Świnoujściu.

Fort Anioła

Najbardziej filigranowy fort XIX wiecznej Twierdzy Świnoujście, zbudowany w latach 1855-58. Miał mniejsze znaczenie bojowe, pełnił za to istotną rolę łącznościową w kompleksie 4 portowych warowni Świnoujścia (oprócz Fortu Anioła w jej skład wchodził Forty Wschodni i Zachodni, oraz zburzona po wojnie, w trakcie budowy Świnoportu wschodnia Twierdza Portowa). Przed II wojną mieściło się tu hitlerowskie dowództwo obrony powietrznej Świnoujścia - pamiątką tego okresu jest betonowa dobudówka, na której umieszczona była antena radaru.

Dalszy odcinek szlaku prowadzi brukowaną ul. Jachtową, nieopodal brzegów Basenu Północnego. Basen służył jako suchy dok stoczniowy (opróżniany z wody przy pomocy specjalnej przegrody i systemu pomp). Obecnie mieści się tutaj nowoczesny port jachtowy na 400 jednostek. Obiekty z czerwonej cegły to kompleks XIX w budynków i hal dawnej stoczni, z charakterystyczną wieżą ciśnień.

Nieco dalej, szlak mija zabytkowy budynek Kapitanatu Portu - jeden z ulubionych motywów malarskich i pocztówkowych przełomu XIX i XX wieku. To już centralne nabrzeże miasta - Wybrzeże Władysława IV.

Wybrzeże Władysława IV

Ruchliwe i bardzo szerokie, główne “skrzyżowanie dróg wodnych” Świnoujścia. Kursujące wahadłowo przez całą dobę, promy miejskie “Bielik” muszą co jakiś czas oddawać tu pierwszeństwo przepływającym przez Świnę statkom. Przy nabrzeżu stałe cumują holowniki i statek strażacki, a gościnnie także inne, czasem bardzo ciekawe jednostki. Nieopodal port wojenny.

Chwilę potem docieramy do punktu przeprawy na wyspę Wolin - terminalu promów “Bielik”. O ile czas pozwala, warto jednak przed przeprawieniem się na drugi brzeg zajrzeć do Muzeum Rybołówstwa. Znajduje się ono raptem kilkaset metrów dalej, przy Placu Rybaka.

Niebieski szlak pieszy Świnoujście - Międzyzdroje - ok 16 km

Szlak pieszy jest trasą “nadmorską” w najpełniejszym tego słowa znaczeniu. Od przeprawy promowej na wschodnim brzegu Świnoujścia prowadzi niemal wprost na brzeg morza, i to najkrótszą drogą, odwiedzając przy okazji “magiczny zakątek” Świnoujścia z latarnią morską, falochronem i Fortem Wschodnim. Szlak startuje z centralnego punktu prawobrzeżnego Świnoujścia - miejskiej przeprawy promowej przy dworcu PKP. Chwilę po przekroczeniu torów odbija skosem na wschód, w ulicę Barlickiego. Ten etap to bardzo miła przechadzka wzdłuż tej ładnej, wysadzanej kasztanowcami starej trasy wylotowej do Szczecina.

Port Handlowy Świnoujście

idąc tym odcinkiem, możemy obserwować rozległy, industrialny kompleks portowy, pełen bocznic kolejowych, taśmociągów, olbrzymich suwnic, usiany hałdami i kontenerami. Tuż za płotem znajduje się bocznica kolejowa, prowadząca do wywrotnicy wagonów - wielkiej hali w której wagony dostają się w kleszcze obrotowych mechanizmów, dzięki którym cały ładunek jest wsypywany na taśmociągi.

Szlak św. Jakuba

Świnoujski odcinek Szlaku św. Jakuba jest częścią Pomorskiej Drogi św. Jakuba, ta zaś stanowi niewielki fragment Drogi św. Jakuba (Camino de Santiago). Europejski szlak pielgrzymkowy to ponad tysiącletni trakt pątniczy wiodący z różnych stron Europy do grobu apostoła Jakuba Starszego, mieszczącego się w katedrze Santiago de Compostela w północno-zachodniej Hiszpanii.

Zapomniana po rewolucji francuskiej, od prawie trzydziestu lat droga ożywa na nowo za sprawą Rady Europy, która w 1987 r., doceniając jej znaczenie dla rozwoju i kultury tej części świata, ogłosiła ją pierwszym Europejskim Szlakiem Kulturowym. Rada Europy zwróciła się jednocześnie do rządów państw, przez które przechodzą historyczne odcinki szlaku, z prośbą o jego sukcesywne odtwarzanie i bieżące utrzymywanie dla zachowania europejskiego dziedzictwa.

W ramach projektu zrealizowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego, w województwie zachodniopomorskim oznaczonych zostało 630 km tzw. dróg jakubowych oznaczonych charakterystycznym symbolem żółtej muszelki na niebieskim tle. Można na nich spotkać monumentalne katedry i liczne wiejskie kościółki, niezwykłą przyrodę oraz wybrzeże Bałtyku z Wolińskim Parkiem Narodowym. Ważnym miejscem na szlaku jest Szczecin z Katedrą pw. św. Jakuba, od której bierze początek kilka dróg jakubowych: przez Wolin, Puszczę Wkrzańską, Berlin i Frankfurt n/Odrą. Odcinek szlaku przebiega również przez Świnoujście. Jest to trasa oznaczona numerem 37 o długości 20,5 km. Łączy ona Międzyzdroje z leżącą po niemieckiej stronie miejscowością Kamminke.

W granicach administracyjnych miasta Świnoujście szlak wiedzie przez Łunowo (ul. Zalewowa), Przytór (ul. Zalewowa), Ognicę, Warszów (ul. Wrzosowa, Norweska, Białoruska, Barlickiego, przeprawa promowa "Warszów"), Uznam (Wybrzeże Władysława IV, ul. Armii Krajowej, Konstytucji 3 Maja, Kościuszki, Kołłątaja, Gdańska, Śląska, Szkolna, Markiewicza, Wielkopolska, Grunwaldzka, przejście graniczne Świnoujście - Kamminke). Po drodze znajdują się: pozostałości umocnień z okresu II wojny światowej (m.in. zespół bunkrów artyleryjskich Baterii Goeben), zabytkowy neogotycki kościół w Przytorze pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa z 1895 r. oraz kościoły stacyjne Pomorskiej Drogi św. Jakuba, tj. kościół pw. Chrystusa Króla i kościół pw. bł. Michała Kozala.

Więcej informacji znajdziecie na stronie miasta Świnoujście, zapraszamy tutaj -> Szlaki piesze w Świnoujściu